Yilan Sokmasinda İlk Yardim

Yazar: Ebru Yılmaz Tarih: 02 Ağustos 2010 Kategori: Genel Sağlık

Hayvan Isırması ve Sokmasında İlk Yardım

Yılan Isırmalarında İlk Yardım

Yılanların çok olduğu bölgelerde çalışanlar, yaşayanlar veya pikniğe gidenler yanlarında yılan ve zehirli böcek sokmalarına karşı kullanılacak ilk yardım araç ve gereçlerini bulundurmalıdır. Daha çok kobra ve engerek türü yılanların ısırması tehlikelidir. Yılanların ısırması sonucu üst çenedeki zehir kaslarının kasılması ile zehir kesesinden boşaltılarak zehir bir kanalla her iki yandaki dişlerden ışınlan yer içine girer. Isırılan yerde ağrı, yanma duyusu, şişlik, morluk olur. Daha sonra şişlik ve morluk, ektremitelerden yukarıya doğru yayılabilir. Işınlan yerde bir veya iki iğne gibi dişlerin batmasından olan diş izleri görülür. Vücuda giren yılan zehrinin miktarı zehrin şiddeti, emilen zehrin miktarına ve vücudun büyüklüğüne göre yılan ısırmasının tehlikesi değişir. Çocuklarda daha tehlikelidir. Işınlan yer deri ve deri altı yağ tabakasının kalınlığı da buna etken teşkil eder. Yılan zehirlerinde en çok merkezi sinir sisteminde ve kardio-vasküler sistem üzerinde etkisini gösterir. Uyuklama, mide bulantısı, kusma, diafragmada ve diğer solunum kaslarında felç, solunumun durması ve ölüm olabilir. Hasta sırt üstü yatırılır ışınlan yer oynatılmaz. Işınlan yer kalp seviyesinden yukarı kaldırılmaz, çünkü zehirin daha çabuk vücuda yayılmasına neden olunur. Hasta ışınlan yeri yattığı yerde tutmalıdır. Işınlan yerin birkaç cm yukarısından turnike uygulanır, (turnike uygulamaya müsaitse). Uygulanan turnike damarlarda dolaşımın durmasına engel olmamalıdır. Yılan zehri yüzlek lenf ve kan damarları ile sistemik dolaşıma geçer onun için yüzeysel damarlar iyice sıkılmalıdır. Turnike bir saatten fazla uygulanacaksa her yarım saatte bir 5-10 dakika gevşetilmelidir. Yılan ısırması I saat geçmişse turnike uygulamanın anlamı yoktur. Isırılan yer kaynamış ve soğutulmuş su veya amonyaklı su ile bolca yıkanır, soğuk (buz) kompresi uygulanır. Işınlan yere x işareti şeklinde ensizyon (kesme) yapılarak emilip tükürülmesi şeklinde bir uygulama öneriliyorsa da bu işlemin mahsuriarıda vardır.

Bu sakıncalar şöyle sıralanabilir; özellikle bu işlemi yapacak kişinin tecrübesiz ve bilgisiz olması durumunda o anda mikropsuz (steril) bir bıçak vs. bulması zor olabilir. Sterilizasyona dikkat edilmeyince o bölge iltihaplanabilir. Tetanoz olabilir, ayrıca emme sırasında emen kişinin ağzındaki mikroplar veya tam tersi yara bölgesindeki mikroorganizmalar emen kişiye bulaşabilir. Işınlan kişi kesinlikle sarsılmadan, ışınlan yeri oynatmadan sevk edilir. Işınlan yer üzerinde masaj ve ovma işlemi yapılmaz, çünkü zehrin emilimini artırmış oluruz. Eğer yılan damarın bol olduğu yerden ısırarak zehrini doğrudan doğruya damar içine vermişse işte o zaman durumu tehlikeli olup, ani ölüm olabilir. Yılan serumu ölümü %10’a düşürür. Gereksiz yere yılan serumu uygulanmamalıdır. Çünkü ileride tekrar yılan serumu yapma durumunda önemli alerjik hastalıklar (serum hastalığı) ortaya çıkabilir. Bu esnada tetanoz aşısı yaptırılmamalıdır. Bu işlemler birkaç saat içinde yapılırsa fazla miktarda zehrin kana karışması önlenmiş olur.

Şişlik ve morluk yükseliyorsa bu sefer daha yukarıdan turnike uygulanır. Hastaya alkol verilmez, zehrin etkisi geçtikten sonra (2-3 gün) ışınlan yerdeki ödemişişlik- azaltmak için ışınlan yeri kalp seviyesinin yukarısına kaldırılır. Ağrıyı dindirmek için bir ağrı kesici alınabilir kesinlikle yılanın ısırdığı yer dağlanmaz.