Liken bitkisi nedir?

Yazar: nilgun Tarih: 13 Mart 2014 Kategori: Genel

Xanthoria Parietina

Doğada, ormanda, tarla ve bahçelerde gezerken tanık olduğumuz bir görüntü vardır. Kayaların üzerinde yosuna benzer şekiller görürüz. Ağaçların kabukları üzerinde mantara benzeyen oluşumlar görürüz. Yosuna benzeyen bu mantarımsı oluşuma liken deniyor.

Liken Nedir?

Liken algler ve mantarların ortak yaşamları sonucu oluşan yapılardır. Ağaç gövdelerinde ya da kayaların yüzeyinde yama gibi görünen grimsi yeşil ya da sarı yosuna benzer öbekler likendir. Bu likenlerin kök, yaprağı veya çiçekleri yoktur. Bu mantarımsı canlıların yeryüzünde 15 bin kadar türü vardır. Likenler eşeysiz ve eşeyli olarak çoğalabilen bir canlı grubudur. Hemen her iklimde yaşayabilen, sıcağa, soğuğa, neme ve kuraklığa dayanıklı canlılar olan likenler yalnızca kirli hava ve tozdan etkilenir. Bu yüzden de sanayileşmiş alanlarda değil doğal ortamlarda bulunurlar. Likenler çok yavaş gelişmekle beraber ömürleri uzun canlılardır. Hayvanlar bazı liken türleri ile beslenirler. Likenlerin bazı türlerinden parfüm yapımında yararlanılmaktadır. Bu canlılar çıplak kayalarda gelişerek salgıladıkları asitlerle kayaların yüzeyinden küçük parçacıkların kopmasına ve böylece oluşan ince toprak katmanında, başka bitkilerin yetişmesine ortam hazırlar.

Morfolojilerine veya dış görünüşlerine göre başlıca üç tip liken bulunmaktadır.

Kabuksu likenler, genellikle kayalar üzerinde gelişen likenlerdir. Tallus kabuk biçimindedir. Kayaları eritebilen enzimleri bulunabilir, bu yüzden “Endolitik likenler” de denirler.

Yapraksı likenler, tallusları loblar halinde olan ve genellikle rozetler oluşturan likenlerdir. Küçüklü büyüklü loblar halindedir. Ortamlarına rizoid halinde hifler gönderirler. Önemli cinsleri: Parmelia ve Cetraira.

Dalsı likenler, ağaçlar bazen de kayalar üzerinde gelişen, oldukça büyük talluslu, sık dallanma gösteren likenlerdir. Kabuksu likenler kayalara ya da ağaçlara yapışarak, yassı yamalar oluştururlar. Bulundukları yüzeyden parçalar hâlinde koparılabilirler. Çalımsı likenlerde denen bu grup, ana yapıları gri, ipliksi mantar dokularından oluşur. Bu dokuların arasında parlak yeşil alg hücreleri bulunur.