Kakalak Nedir, Astım’a Yol Açan Faktör
Astımlı birçok kişide sorunlara yol açan bir alerjen daha vardır. Biraz irkiltici bir konudan söz edeceğiz: Kakalak, yani kaloriferböceği olarak da bilinen bir hamamböceği türü.
Yeni araştırmalar kakalakların tükürük salgılarının, dışkılarının ve çözünmeyen vücut parçalarının alerjen olabileceğini göstermektedir. Bunların içerdiği proteinler, bu proteinlere duyarlı kişilerde alerjik tepkileri ve astım ataklarını ortaya çıkarabilir. Özellikle kent evlerinde söz konusu eklembacaklıların son derece yaygın oluşu dikkate alındığında, gerekli önlemlerin alınması yarar sağlayabilir.
Bazı uzmanlar kakalak alerjenlerini astım vakalarının artışında en önemli nedenlerden biri olarak görmektedir. Varoşlarda yaşayan çocuklarda astım gelişme olasılığı, kentlerin daha varlıklı kesimlerinde yaşayanlara oranla çok daha yüksektir.
Bu tatsız sorun nasıl çözülebilir? İşte size bazı öneriler:
Böcek ilaçları kullanın. İlaçlama sırasında astımlı kişiyi evden uzaklaştırın.
İlaçlamadan sonra evi birkaç saat kapalı tutun. Sonra kapı ve pencereleri açın, gazların dağılması için vantilatör kullanın.
Böcek ilaçları sorunu çözmüyorsa, bu böceklerin en çok gizlendiği lavabo altı ve buzdolabı arkası gibi yerlere tuzak yemler bırakın.
Yiyecekleri üstü örtülü halde dolaplarda ya da buzdolabında saklayın. Evdeki hayvan yemlerinin ağzını da sıkı sıkıya kapatın,
Ortada kırıntı, artık, su ve diğer sıvılardan kalan ıslaklık bırakmayın.
Ocak, fırın, tezgâh ve duvar gibi yerlerdeki yağları temizleyin.
Çöpleri ağzı kapalı yerlerde saklayın.
Aspirine ve aynı gruptan ağrı kesicilere karşı duyarlılık çok yaygındır. Bu tür ilaçların durumlarını kötüleştirdiği kanısına varan astımlı kişiler hekimlerine gerekli bilgiyi vermelidir.
Bütün bu olası etkenleri denetim altına almaya çalışmak boşa zaman kaybı olabilir. Bazı vakalarda sonuçlar büyük üzüntü yaratır. Beslenen ev hayvanından ayrılmak zorunda kalan astımlı sayısı pek de az sayılmaz. Ama alerjenle temasınızı azaltmanız, astıma karşı yürüttüğünüz mücadelede büyük avantaj sağlayabilir.
Astımı tetikleyen şeylerin hepsi alerjiyle ilişkili değildir. Yaygın kullanımı olan birçok madde alerjiye yol açmasa bile, astım ataklarına neden olabilir. Bunların başında da şunlar gelir:
Virüs enfeksiyonları. Astım tetikleyicileri bazen içinizde-dir. Örneğin, soğuk algınlığı ve grip gibi solunum yolu enfeksiyonları astım ataklarına yol açabilir. En iyi çare sağlıklı kalmaktır. Nezle olanlardan uzak durun, sık sık ellerinizi yıkayarak mikropları uzaklaştırın. Eğer astımlıysanız, gribe karşı her yıl aşı olun.
Tütün içme. Sigara, puro ve pipo aracılığıyla havadan alınan tanecikler astımlı kişilerin solunum yoluna girerek ataklara neden olabilir. Astımlı kişinin yatak odasında asla sigara içmeyin. Daha doğrusu evin her yerini sigara dumanından uzak tutun. Evden biri sigara içiyorsa, sigarasını dışarıda tüttürmesini sağlayın (ve de onu sigarayı bırakmaya yönlendirin!). Sigara içilen açık yerlerden uzak durun. Tren, uçak ve lokantaların sigara içilmeyen bölümlerine oturun.
Odun ve gaz dumanı. Soba sizi sıcak tutar; ama astımlı kişiler için bir karabasan olabilir. Kesin sızdırmazlığı sağlanamayan odun sobalarını kullanmayın. Şömineler hemen her zaman tehlikedir. Gazlı sobalar kullanıyorsanız, mutlaka baca bağlantısı olmalıdır. Ama en iyisi bunları elektrikli ısıtıcılarla değiştirmektir.
Spreyler. Spreylerin basınçlı kutularından çevreye yayılan zerrecikler, astımlı kişilerin akciğerlerini tahriş edebilir. Bir sprey yerine bu ürünün sıvı ya da katı tipini kullanın.
Güçlü kokular. Ağır parfümlerden boya incelticilerine kadar buharlaşan her malzeme astım tepkisini tetikleyebilir. Çevrenizde kokuların yayılmasına izin vermeyin!
Asit reflüsü. Güçlü mide asitlerinin yemek borusundan yukarıya doğru yükselmesinin astım ataklarına yol açabileceği hekimlerce saptanmıştır. Bu sorunu halletmenin en iyi yolu, yatmadan en az üç saat önce yeme-içme faslını bitirmektir. Yatarken başınızı 15-20 santim yükseltmek de mide asitlerinin geldikleri yere dönmesine yardım edebilir. Bu tür mide ekşimelerine karşı ilaç da kullanılabilir. Ama hep hatırlattığımız gibi, şikâyetleriniz için önce hekiminize başvurmalısınız.
Soğuk ve kuru hava. Hava sık karşılaşılan bir tetikleyicidir. Eğer havadan etkileniyorsanız, soğuklarda vücudunuzu fazla zorlamayın ya da önce inhaler biçiminde bir bronkodilatör (bronş genişletici) kullanın. Burun ve ağzınızı eşarpla kapatın. Bu basit önlem, içinize çekmeden önce havanın ısınmasına yardımcı olur.
Egzersiz. Aşırı beden hareketleri astım ataklarına yol açabilir. Böylesi durumlar egzersizin etkilediği astım olarak bilinir ve astımlı hemen herkeste bir ölçüde ortaya çıkabilir. Karşılaşılan sorunlar bedensel hareketliliğe son verme nedeni olamaz. Birçok büyük sporcu astımı yenmiştir.
Bazı hareketler diğerlerine kıyasla astım ataklarına daha çok neden olabilir. Buna uzun mesafe koşuları ve yorucu tempoda bisiklet sürme örnek gösterilebilir. Yürüyüş, yavaş koşu (jogging), eğlenceye dönük bisiklet sürme ve yüzme çok uygun egzersizlerdir. Sıcak ve nemli havuz ortamı yüzmeyi özellikle iyi bir seçenek durumuna getirir. Egzersizin yatay konumda yapılması akciğerlerden mukusun temizlenmesine de yardım edebilir.
Egzersizin etkilediği astımı olan birçok kişi egzersize başlamadan önce ilaçlarını almalıdır. Göğüs sıkışmasını azaltmak için, egzersiz öncesi ısınma hareketlerini yapmak da yararlıdır. Hekimler eforlu egzersize başlamadan önce yaklaşık 30 dakika boyunca germe ve ter atma hareketlerinin yapılmasını, ayrıca virüs enfeksiyonunun bulunduğu, polen düzeyinin yükseldiği, çok sıcak ya da soğuk havalarda egzersiz yapılmamasını öneriyorlar.
