BABAMIN ÖLDÜĞÜ YAŞTAYIM
Gerçekten aile fertlerinden birinde genç yaşta ani ölüm,kalıtsal,yani anne-babadan çocuklara geçen türden bir nedenden olabilir.Aslında bu risk yalnız çocuklar için değil,kaybedilen kişinin kardeşleri için de söz konusudur.Onbeş yirmi yıl öncesinde olsak ne yazık ki önlem almak yönünden yapacak fazla birşeyimiz olmazdı.Ancak son yıllardaki tıbbi bilgiler ve teşhis teknolojisindeki çarpıcı gelişmeler bu tür olayların açığa çıkarılmasında ve aile bireylerini korumada büyük yol almamızı sağladı.
Genç yaşta ani ölümlerin en sık nedeni kalp damar hastalıklarıdır.Kalp hastalıkları içinde kalp krizi,ani kalp durması,ritm bozuklukları başta gelir.Damar hastalıklarında ise büyük damarlarda yırtılmalar ve beyin damarlarındaki baloncukların patlaması en sık sebeptir.Kalp krizi, kalbi besleyen damarlardan birinin aniden tıkanması ile ortaya çıkar.Ancak bu genellikle ani ölümle sonuçlanmaz.Fakat kriz sırasında kalbin çalışmasını engelleyen bir ritm bozukluğu gelişirse ani ölüm riski vardır.Ani kalp durması ise kalp krizi olmadan da kalbin ritminin aniden değişmesi nedeni ile olur.Büyük damarlar ve baloncukların yırtılması ise en sık yüksek tansiyon hastalarında görülür.
Şimdi gelin yukarıda saydığımız hastalıkların daha ortaya çıkmadan teşhis edilmesinin yollarına ve tedavi şekillerine göz atalım.
Genç yaşta kalp krizi geçirme riskinin anlaşılması için bazı kan testleri ve ardından röntgen incelemeleri yapılmalıdır.Kan tahlillerinde,şeker,iyi(HDL) ve kötü (LDL)kolesterol ve hsCRP denilen damar iltihabı durumunu gösteren testler istenir.Şeker hastalığı,yüksek kötü kolesterol ve hsCRP ve düşük iyi kolesterol risk işaretleridir.Özellikle ailevi yüksek kolesterol hastalıkları çok tehlikelidir ve erken tarama yapılarak ortaya çıkarılarak tedavi edilmelidir.Kan testleri yanısıra ailede kalp hastası olanlarda fazla kilo ve sigara kullanımı da riski arttırır.Röntgen incelemelerine gelince.Son yılların,kalp hastalıkları tanı metodlarında gerçek bir devrim sayılan çok kesitli bilgisayarlı tomografi sayesinde artık kalp damarları,saniyeler içinde görüntülenebilmektedir.Hem de anjiyo gibi bir girişime gerek kalmadan.Bu yöntem ailesinde genç kalp krizi hikayesi olanlarda mutlaka kullanılmalıdır.
Kalp kaslarındaki bazı bozukluklar da ani ölüme sebep olur ve kalıtsal olma ihtimalleri de yüksektir.Bu tür hastalıklar kolayca ve risksiz bir şekilde kalp ultrasonu(ekokardiyografi) ve MR ile anlaşılabilir.
Kalbin doğuştan elektrik sistemindeki hastalıklar da ani ritm bozuklukları ve ölüm nedeni olabilir.Bu tür durumlarda,EKG ve kalbin ileti sisteminin ileri tetkikleri kullanılır.Bazen tek bir EKG yeterli olabilirken kimi zaman oldukça detaylı incelemeler gerekebilir.Ancak sonuçlar genellikle yüz güldürücüdür.
Büyük damar ve beyin damarları araştırmalarında yine yukarıda bahsettiğim özel bilgisayarlı tomografi cihazları kolay ve kesin sonuç verir.
Dr. Metin Okucu
