Büyüklerin yaptırması gereken aşılar!

Dr. Hasan İnsel, Milliyet’teki köşesinde ilginç bir konuyu ele almış: Yetişkin aşıları… Hangi aşıları, ne zaman yaptırmak gerekiyor, ayrıntılarda… 

Aşılar sadece çocuklar için değildir, her yaşta insanı birçok tehlikeli ve ölümcül hastalığa karşı korurlar. Hangi yaşta olursanız olun yaptırmanız gereken bir aşı mutlaka vardır.

“Ben okuldayken bütün aşılarımı oldum bitti. Bu yaşta aşı mı olunurmuş?” denmemeli. Hangi aşıları yaptırmanız gerektiğini doktorunuzla konuşmalısınız. Laboratuvar şefimiz Doç. Dr. Nedret Hızel, yetişkinlerin yaptırması gereken aşıları anlattı:

Büyükler için aşı denince kuşkusuz ilk akla gelen, mevsimsel grip aşısıdır. Doktorunuza danışarak bu aşıyı her yıl zamanında, ekim veya kasım aylarında, yaptırmanız tavsiye edilir. Özellikle kronik hastalığınız varsa, bağışıklık sisteminiz güçsüzse huzurevinde yaşıyorsanız bu aşıyı ihmal etmeyin.

65 yaşın üstündeyseniz, kronik bir hastalığınız varsa, organ nakli yapılmışsa, böbrek hastasıysanız, bağışıklık sisteminiz zayıfsa veya dalağınız alınmışsa pnömoni yani zatürree aşısı yaptırın. Sistemik lupus eritematozus romatoid artrit, alkolizm, bunama, şeker hastalığı, kalp yetmezliği ve kronik solunum yolu hastalıkları pnömoni aşısının yapılması gereken durumlar arasındadır.

Hangimiz 10 yılda bir tetanos aşısını tekrarlamayı düşünür? Oysa her 10 yılda bir yaşamsal önemi olan bu aşıyı yaptırmak koruma sağlar. Hele bahçe işleriyle uğraşmayı seviyorsanız ve en son ne zaman yapıldığını bilmiyorsanız bu aşıyı yaptırmayı unutmayın. Küçük kesikler, sıyrıklar, paslı çivi batması veya bahçe aletleriyle basit yaralanmalar tetanos aşınız yoksa ciddi sağlık sorunlarına neden olur.

Yatılı okul gibi toplu yaşanılan yerlerde bir salgın çıktığı zaman doktorunuza danışarak bu aşıyı yaptırın. Kalabalık ortamlarda ve yolculuklarda hayatı tehdit eden menenjit kolayca yayılabileceği için özellikle hacı adayları bu aşıyı yaptırmalıdır. Menenjit, beyin zarlarının iltihabıdır.

Halk arasında rahim ağzı kanseri olarak bilinen serviks kanseri olgularının neredeyse tümünde HPV DNA’sı bulunmaktadır. HPV’ye karşı son yıllarda geliştirilmiş olan HPV aşısı, kadınları ömür boyu bu enfeksiyondan koruyabiliyor. Bu aşı, 9-26 yaş arası genç kızlarda tercihen cinsel aktivite öncesi yapılmalıdır.

Kirli yiyecek ve içeceklerden bulaşan hepatit A yani sarılık virüsü enfeksiyonunu büyük olasılıkla fark etmeden hafif geçirmiş olabilirsiniz. Kan testleriyle bu virüse karşı bağışıklığınız olup olmadığını saptamak mümkündür. Ülkemizde Hepatit A virusu geçirme oranı yüzde 95. Anti HAV testi yaptırarak hepatit A ile hiç karşılaşmadığınız anlaşılırsa doktorunuza danışarak bu aşıyı yaptırın. İlk dozdan 6-12 ay sonra ikinci dozu yaptırmalısınız.

Bu aşı üç doz olarak yapılır. İlk dozu takiben ikinci doz bir ay sonra üçüncü dozsa beş ay sonra yapılmalıdır. Bütün çocuklara doğumdan itibaren Hepatit B aşısı yapılmalıdır. Çocuklar ve bebekler, Hepatit B geçirip geçirmediğine bakılmaksızın aşı programına alınırlar. Erişkinlerdeyse aşı yapılmadan önce test yapmakta fayda vardır. Eğer erişkin daha önce hastalığı geçirmiş ve bağışıklık oluşmuşsa aşının her hangi bir faydası olmaz.

Dünya üzerinde farklı bölgelerde çok sayıda değişik enfeksiyonla karşılaşabilirsiniz. Bunlar çoğu zaman uzun ve güç tedaviler gerektiren hastalıklara yol açabilir, hatta ölümle sonuçlanabilir. Uluslararası yolculuklardan önce aşılanma, seyahat hazırlığının önemli bir parçasıdır. Ancak bu şekilde etkin korunma sağlanabilir. Bunun için seyahat edeceğiniz bölgenin özelliklerine uygun olarak seçilmiş aşılardan oluşan koruma programına katılmanız gerekir. Bu konudaki bilgileri Hudut ve Sahiller Sağlık Genel Müdürlüğü’nün internet sitesinden alabilirsiniz. www.hssgm.gov.tr. Seyahat öncasi aile doktorunuza danışmak da faydalı olabilir.