Akut Viral Hepatitler
Karaciğerin viruslara bağlı olarak oluşan akut enflamasyonudur. Akut Viral Hepatit (AVH), yapıları, epidemiyolojik özellikleri, neden oldukları hastalıkların seyri farklı 5 majör virüs ile oluşur. Bunlar Hepatit A Virüsü (HAV) Hepatit B Virüsü (HBV), Hepatit C Virüsü (HCV) Hepatit D Virüsü (HDV) ve Hepatit E Virüsü (HEV)’dür. AVH’ e neden olan diğer virüsler ise, ekzotik virüsler (Marburg, Lassa, Ebola), Epstein-Barr virüsü, cytomegalovirüs, herpes simp-leks ve su çiçeği virüsleridir. Viral etkene göre değişen kuluçka döneminin ardından, özellikle karaciğer hasarına ait semptom, klinik ve labaratuvar bulguları izlenir. Ülkemizde yılda ortalama 25 bin civarında viral hepatit olgusu bildirilmektedir. Bildirimlerin çok iyi yapılmadığı dikkate alınırsa, gerçek olgu sayısının bunun çok üzerinde olduğu tahmin edilmektedir.
Hepatit A Virüsü (HAV)
Dünyanın her yerinde yaygın olarak görülen bir enfeksiyondur. HAV enterovirüslere ait çoğu özelliğe sahiptir. En çok okul çocuk-lannda ve genç erişkinlerde yaygındır. Bulaşma genellikle fekal-oral'(dışkı ile bulaşmış yiyecek, su, süt, kabuklu deniz hayvanları) yolla oluşur. Kronikleşmez, insan ve maymun dışı bilinen bir rezer-vuarı yoktur. Bu nedenle en önemli bulaşma kaynağı akut enfeksiyon geçiren bireylerdir. Tekrarlayıcı epidemiler yapması en önemli özelliğidir. Sağlık koşullarının iyi olmadığı, toplu yaşanan yerlerde daha sıktır. Gelişmekte olan ülkelerde genellikle 15 yaşın altında ve anikterik olarak geçirilir. Kuluçka dönemi 15-50 (ortalama 30 ) gündür.
Belirti ve Bulgular
Ateş, kırıklık, bulantı, kusma, iştahsızlık, koyu renk idrar ve açık renk dışkı görülür. Enfeksiyonun şiddeti yaşla ilgilidir. Çocuklarda genellikle hafif ve asemptomatiktir.
Tanı
Serolojik olarak spesifik antikorlann taranması ile konur. Virüs semptomların başlamasından hemen önce ve sonra dışkıda izlenir. Transaminazlar en yüksek düzeye çıkmadan önce dışkıda saptana-maz. İlk saptanan antikor Anti-HAV IgM dir. Anti HAV IgM (+) ise tanı %100 HAV dır. Semptomların ardından 2 gün gibi kısa bir sürede ortaya çıkabilir. 2-3 hafta içinde en yüksek seviyeye ulaşır. Genellikle 6 ay içinde saptanamayacak düzeye iner. IgG tipi antikorlar ise semptomlann başlamasıyla yavaş yavaş yükselip, çoğunlukla hayat boyu kalırlar. Anti HAV IgM akut enfeksiyonun, Anti HAV IgG ise geçirilmiş HAV enfeksiyonunun göstergesidir. AST(SGOT) 40 (normal değerde), ALT(SGPT) 1000-5000 olabilir. Hastalıkla bu değerler arasında bir ilişki yoktur.
Tedavi ve Bakım
istirahat dışında spesifik bir tedavisi yoktur. Enfeksiyonun önlenmesinde en etkili yol, enfekte kişilerin su, yiyecek benzeri kaynakları kontamine etmelerini önlemek ve el yıkamadır. Hastanın tabak, kaşığı ayrılmalı, kullandığı tuvalet sık aralarla kireç kaymağı ile dezenfekte edilmelidir. Hasta günlük yaşantısına fazla efor sarfetmeden devam edebilir. Normal diyet almalıdır, bulantı döneminde antiemetik verilebilir. Hastalığın prognozu çok iyi olup, mor-talite %01’in altındadır. Gebelerde mortalite yüksektir.
Korunma
İnsan serum globulini (İSG) ile pasif, aşılanma ile aktif bağışık-lama sağlanır. İSG birden fazla kişinin plazmasından hazırlanır. Yeterli titrede HAV IgG içerir. HAV ile temastan önce veya temastan sonraki 1-2 hafta içinde uygulandığında %80-90 oranında koruyucudur. Ayrıca HAV geçiren bireyin ailesine yapılabilir. Korunma süresi kısa olup 4-6 ay kadardır.
HAVRIX olarak bilinen aşısı, daha uzun süreli koruma gerektiren çocuklar, kreş personeli, askerler homoseksüeller, endemik bölgelere seyahat edenler, IV ilaç kullanma alışkanlığı olanlara uygulanabilir.
