Toplum Ruh Sagligi Hizmetleri

Yazar: Ebru Yılmaz Tarih: 16 Ağustos 2010 Kategori: Genel Sağlık

Toplum Ruh Sağlığı Hizmetleri Gelişimi

Bilinen ilk başlangıcı hipokratın ruhsal hastalık olan depresyonu ilk kez tanımlanması tedavisi için öneriler getirmesi ve M.S. 6. yüzyılda Bizans ta ruh hastalarının bakımı için bazı kurumların ortaya çıkarılmasına dayanır.

Ortaçağ da ise ruh hastalarına cezalandırıcı ve tecrit edici bir tutum geliştirmiş bu uygulama 17. YY. a kadar sürmüştür.

Yeni çağda Rönesans döneminin başlaması ile ruh hastalarına bakış acısı değişmiş hastalara hümanistlik anlayışlı yaklaşılmıştır.

1900 lü yılların başlangıcında toplumun ruh sağlığı konusunda eğitilmesinin önemi vurgulandı. 1909 da amerikan ruh sağlığı komitesi kuruldu. 2. dünya savaşından sonra iki milyon adölasan ve yetişkin dönemdeki asker ruhsal dengelerini yitirdikleri için zorunlu terhis edilince konunun önemi ve boyutları kavranarak 1946 yılında ABD de ulusal Ruh sağlığı merkezi kuruldu. Bu kuruluşla 1959 da İngiltere, 1960 da Fransa da benzer şekilde çalışmaya başladı.

Türkler tarihsel gelişimin içinde ruh hastalarına hümanistlik bir yaklaşımda bulunmuşlardır. Bunun nedeni İslamiyet ve Şamanizm dinlerinin etkisidir. Selçuklular döneminde ruh hastalıkları için hastane köylerinin bulunduğu ayrıca dini ve sosyal hizmet veren tekkelerin büyük hizmetler verdiği belirtilmektedir. Bu yerlerde hizmet ücretsizdi ve hastalarda vergi alınmıyordu.

Osmanlılar döneminde ilk gerçek bimerhane açılmış bunu cumhuriyet döneminde Bakırköy ruh ve sinir hastalıkları hastanesine kadar bir çok kuruluş takip etmiştir.

Ülkemizde ilk olarak 1960 lı yıllarda Türkiye milli ruh sağlığı komitesinin çalışmaları ile sağlık bakanlığı bünyesinde ruh sağlığı müdürlüğü kurulmuştur.
1984 yılında temel sağlık hizmetleri genel müdürlüğü bünyesinde bir ruh salığı daire başkanlığı kurulmuş bu kurum 1986 yılında etkin olarak çalışmaya başlamış ve koruyucu hizmetler ağırlık vermeyi ilke edinmiştir.

1987 WHO teknik desteği ile düzenlenen ulusal ruh sağlığı geliştirme toplantısı yapılmıştır.
Ülkemizde toplum ruh sağlığı hizmetleri açısından henüz başlangıç safhasında bulunmaktadır. Ekonomik güçlükler yetişmiş eleman azlığı ekip kavramının olmayışı ve önemlisi konuya ilişkin anlayış düzeyindeki yetersizlik günümüzde bu önemli soruna çözüm getirmeyi engellemektedir.
Ruh hastalıkları epidemiyolojisi

Ülkemizde tedaviyi gerektirecek düzeyde ruhsal sorunu olanların %20 kesin ruhsal bozukluğu olanların ise %5-10 dolayında olduğu kırsal bölgelerden kentsel bölgeler gittikçe arttığı kırsal kesimlerde psikozların daha fazla olduğu bilinmektedir.

Çeşitli düzeylerde depresif belirti gösterenler %20 klinik düzeyde depresif belirti gösterenler %10 dur. Yaşlılar %5.9 depresyon prevelansına sahiptir.
Organik beyin sendromu epilepsi zeka gerilikler gibi organik kökenli ruhsal bozukluklar %0.2 psikozlar %0.2-0.3 oranındadır.

Nevrozlar, depresif bozukluklar psiko samatik hastalıklar toplum içinde en yaygın görülen bozukluklardır.

Ülkemizde intihar olgularının %2-2.5 dolayında olduğu bildirilmiştir. Erkeklerde görülme sıklığı kadınlardan 1.5 kat daha fazladır.

Öğrenci ve işçiler gibi risk gruplarında ruhsal bozukluklar önemli düzeydedir.
Çocuklarda tedavi gerektirecek düzeyde uyum bozukluğu gösterenlerin oranı kırsal kesimde %7.5- 15.5 kentte %12,16 dır.