STRES VE STRESTEN KURTULMAK

Bugünkü zor yaşam koşullarında sakin ve dingin kalmak
hiç kolay değil. Herkes, her gün bir çok farklı biçimde stres yaşıyor.
Servis kaçırmak, araba kullanırken yanlış yola girmek, trafikte takılıp
kalmak, evde suların akmaması, çocukların huysuzluğu vs. kısa süreli
olması gereken stresler yaratır. Hatta o günkü işlerin veya hafta sonu
tatilini planlamak bile stresli olabilir.

Yaşamı tehdit eden hastalıklar, evlilikte şiddetli
geçimsizlik yada boşanma, iflas, işyerinde baskı, işsizlik gibi daha
süregen stresler de bulunur. İşte bunlar, kişide gerginlik yaratıp,
varolan hastalık belirtilerine katkıda bulunabilir. Hatta kendileri
bazı hastalıklar yaratabilir.

Sağlığın bozulmakta olduğuna dair en yaygın
belirtiler ise baş ağrısı, uyku bozuklukları, yoğunlaşma güçlüğü,
unutkanlık, sinirlilik, mide-bağırsak rahatsızlıkları, iş
tatminsizliği, enerjisizlik, moralsizlik, çökkünlük ve kimi zaman panik
atakları şeklini alan yoğun kaygı şeklinde sıralanabilir. Bunlar tedavi
gerektiren psikiyatrik bozukluklara dönüşebilir. Kişide önceden varolan
astım, ülser, migren, artrit, ürtiker, sedef, diyabeti hipertansiyon
veya kalp sorunları gibi bazı rahatsızlıklar stres yüzünden
alevlenebilir. Aşırı zayıflamak ya da kilo almak söz konusu olabilir.
Sigara ve alkol kullanımı ya da bağımlılığı gelişebilir. Şiddetli
stresler, özellikle yüksek tansiyonu olanlarda “inme” riskini de
artırır.

Stres sırasında kadınlarla erkeklerin verdikleri
tepkiler arasında farklılık olduğu öne sürülür. Kadınlar daha dışa
vurumcu ve paylaşımcı yaklaşabilirken, strese bağlı olarak testeron
düzeylerinde yükselme olduğu ortaya konmuş olan erkekler daha düşmancıl
veya içe kapanık olabilmekte, “dövüş ya da kaç” yanıtı verebilmekteler.

Araştırmalar, işle bağlantılı bazı stres etmenlerinin kişide daha fazla hastalanma riski oluşturduğunu gösteriyor. Bunlar:

– Kişinin sorumluluklarını ilgilendiren konulardaki kararlarda söz hakkı olmaması.

– Kişinin kapasitesinin üzerinde iş yükünün olması.

– Çalışanlar ve iş verenler arasında etkili bir iletişim olmaması, çatışmayı çözme yöntemleri bulunmaması.

– Aileden uzun süreler uzakta kalınması.

– Alınan maaşın hak edilenden çok daha düşük olması.

K- endi işini yürütenlerin ekonomik sıkıntıları veya teslim tarihine iş yetiştirme zorunlulukları.

Yaklaşık beş insandan biri işlerini, “çok stresli”
veya “son derece stresli” şeklinde tanımlıyor. Yoğun stres söz konusu
olduğunda, kişi işinde veya aile içi rolünde gerekli performansı
gösteremez. Hatta tümden işlevsiz kalabilir. Artık hastalık
belirtilerine yol açmış stres kişinin işini kaybetmesine, başkalarına
bağımlı hale gelmesine yol açabilir.

Hasta etmesine izin vermeyin

Stresle baş etmenin birinci şartı, ünlü deyişteki
gibi kişinin “değiştirebileceklerini değiştirme cesareti,
değiştiremeyeceklerini kabul etme metaneti ve ikisi arasındaki farkı
görme bilgeliğine” sahip olmasıdır.

Gündelik yaşamda stresin sizi hasta etmesine izin vermemek için şunları yapmalısınız:

– Ortamınıza uygun gevşeme yolları bulun.

– Kendinize zaman ayırın.

– Ailenizle iletişiminizi gözden geçirin.

– Uykunuzdan ödün vermeyin.

– Doğru beslenin.

– Spor ya da yürüyüş yapın.

– Dostlarınızla zaman geçirin.

– Duygu ve düşüncelerinizi kağıda dökün.

– Evde ve iş yerinizde gerçek kapasitenizi görüp mantıksız taleplere hayır demeyi öğrenin.

– Önceliklerinizi belirleyin.

– Stresle, sigara veya alkol içmek ya da kendinizi yemeğe vermek gibi sağlığınızı bozacak yollarla baş etmeye kalkışmayın.

Hastalık belirtileri ortaya çıkmışsa vakit geçirmeden bir uzmana danışın.