Aktif muafiyet (bağışıklık) nedir?
Hastalığı çekmiş olmanın getirdiği muafiyet veya uzun süreli korunma antikorlarını getirecek bir maddenin enjekte edilmesiyle elde edilen muafiyettir.
Hangi hastalıklara bir kez yakalandı mı, sürekli muafiyet kazanılır?
Kızamık, kızıl hastalığı, difteri, kızamıkçık, kabakulak, boğmaca öksürüğü ve suçiçeği, tifo, çiçek hastalığı, çocuk felcine yakalananlar da bu hastalıklara karşı sürekli muafiyet kazanırlar.
Pasif veya kalıtımsal muafiyet ne anlama gelmektedir?
Anne hastalığı kısa bir süre önce çektiği takdirde, çocuk doğarken annesinde bulunan ve anneden aldığı bu muafiyetle doğmaktadır. Muafiyet plasentadan geçerek çocuğun kan akımına girmektedir. Pasif muafiyet ayrıca hastalığı yeni geçirmiş olan birinden alınan nekahet serumu ile yapılan enjeksiyonla veya «gamma globulin» enjeksiyonu ile de temin edilebilmektedir.
Gamma globulin; kızamık, kızamıkçık, bulaşıcı sarılık veya çocuk felcine yakalanılmasını önleyebilir mi?
Ne yazık ki gamma globulin çok kez korunmaya yararlı olmamakta, fakat hastalığa yakalanıldığı takdirde hastalığın daha hafif geçiştirilmesini sağlamaktadır.
Pasif veya kalıtımsal muafiyet genellikle ne kadar süreli olur?
İki ile üç ay arası. Bazı hallerde dokuz ay kadar sürebilir.
Bu kadar kısa bir süreli olduğu halde, pasif muafiyet kazandırma gayretleri neden sarf edilmektedir?
Hastalığın salgın olduğu bir sırada kişiyi hastalığa karşı koruyabilecek ve bu süre içerisinde hastalığa yakalanmamasına yardımcı olacaktır.
Nekahet serumları kabakulak, kızıl hastalığı veya boğmaca öksürüğüne karşı tesirli olmakta mıdır?
Belki bu serum bu hastalıkların gelmelerini önleyemeyecektir ama, geldikleri takdirde normalden daha hafif olarak geçiştirilmesini sağlayacaktır.
Bebeklere tatbik edilecek en uygun muafiyet programı nedir?
Bebeğin üçüncü, dördüncü ve beşinci aylarında, üçlü aşıların yapılması en iyi metottur. Bu üçlü aşılar difteriye, boğmaca öksürüğüne ve tetanosa karşı yapılmaktadır. Ağızdan verilen çocuk felci ilâçları da çocuklara üçüncü, dördüncü ve beşinci aylarında verilmektedir. Kızamık aşıları çocuğa altıncı, yedinci ve sekizinci aylarında; çiçek aşısı ise dokuzuncu ayında yapılmaktadır. Kabakulak ve kızamıkçık aşılarının rutin olarak, altı aylarını doldurmuş olan çocuklara yapılması gerekmektedir.
Bu muafiyet programı, çocuğa bir zararı dokunmadan değiştirilebilinir mi?
Evet. Doktorun gerek duyduğu zamanlar bu program çok kez değiştirilmektedir.
Yardımcı veya ek aşılar nedir?
Muafiyet aşıları verildikten bir veya iki yıl sonra bu muafiyetlerin devamlılıklarını korumaları için yapılmakta olan ek aşılardır.
Ek aşılar ne zaman yapılmaktadır?
Difteri, boğmaca öksürüğü ve tetanos için bebek ons ekiz ayını doldurduğu zaman, ondan sonra okul yaşma gelinceye kadar her iki yılda bir kez. Bundan sonra da erginliğe gelinceye kadar her üç yılda bir kez. Çocuk felci ek aşıları ilk iki enjeksiyondan yedi ay sonra yapılmalı ve bundan bir yıl sonra bir enjeksiyon daha yapılmalıdır.
Çocuğun bir hastalığından dolayı bu süre araları ertelenirse, yapılan aşıların tesiri kaybolur mu?
Genellikle hayır. Süreler gerekirse haftalarca, bazı hallerde aylarca ertelenebilinir ve muafiyet kaybolmaz.
Çocuk başka bir nedenden hasta ise, çocuğa bu hasta halinde muafiyet aşıları yapılmalı mıdır?
Hayır. Çocuk soğuk almışsa veya başka bir hastalığa tutulmuşsa, muafiyet aşılarının yapılması ertelenmelidir.
Bulaşıcı hastalıklar için yapılan aşılar ne gibi tepkilere neden olmaktadırlar?
Genellikle hiçbir tepki meydana gelmemekte ve gelse bile gayet hafif olmaktadırlar. Bazı hallerde çocukta sinirli haller, nöbet, iştah kaybı veya kusma tepkileri meydana gelebilir. Ne var ki bunlar bir veya iki günden fazla sürmez.
Aşıların yapıldığı yerlerde lokal tepkiler meydana gelmekte midir?
Bazı hallerde bu alanlarda kızarmalar ve şişmeler meydana gelebilecekse de, bunlar bir veya iki gün içerisinde kaybolacaktır.
Bir aşı yapıldığı yerde küçük bir yumrunun gelişmesi normal midir?
Evet, bunun hiçbir önemi yoktur ve birkaç gün içerisinde herhangi bir müdahaleye gerek kalmadan kendiliğinden ortadan kaybolur.
Muafiyet aşılarından meydana gelen tepkiler için ne gibi tedavi metotlarına başvurulmalıdır?
Doktorunuz çocuğa ufak bir dozajda aspirin verilmesini tavsiye edecektir. Ayrıca, çocuğa bir iki gün banyo yaptırmayın.
Aşılar genellikle vücudun hangi kesiminde yapılmaktadır?
Kalçalarda veya üst kolun dış kısmında.
Muafiyet aşılarını genellikle kim yapmaktadır?
Doktorunuz veya onun özel yardımcısı.
Eğer bir aşıya belirli bir tepki görülmekteyse doktora bunu bildirmek gerekli midir?
Evet. Doktor bu bilgiye dayanarak gelecek sefer yapacağı aşının dozajını azaltacak ya da normal iki veya üç aşı yerine bunları dört ilâ beş aşı şeklinde yapmayı uygun bulacaktır.
Muafiyet aşılarından tamamen vazgeçmek gereği duyulmakta mıdır?
Eğer çocuk yumurtaya karşı fazla alerji göstermekteyse, bu çocuğa kızamığa karşı muafiyet aşısı yapılmaması gerekli olabilecektir.
Muafiyet aşılarının zararlı tesirleri olmakta mıdır?
Milyonlarca kişiden bir ikisinde ciddî tepkiler meydana gelebilir. Muafiyet aşılarının getirdiği büyük faydalar, bu asgarî düzeydeki tehlikeleri göze almak zorunluluğunu gerektirmektedir.
Alerjik olan kişilere de muafiyet aşıları yapılabilmekte midir?
Evet. Ancak difteri, boğmaca öksürüğü ve tetanos aşılarının ayrı ayrı yapılması tercih edilir. Ayrıca, her aşıda daha az dozajların kullanılması gerekebilir.
Daha büyük çocuklarda veya erginlerde bu aşı programında bir değişiklik yapılmakta mıdır?
Evet. Daha büyük çocuklarda üçlü aşı kullanılacağı yerde yalnız difteri ve tetanos aşısı ikili bir aşı olarak birlikte kullanılmaktadır. Ayrıca, Önce üçlü aşı olmuş daha büyük çocuklara ek aşılar yapıldığı zaman, bunlarda yalnız difteri ve tetanos aşısı bulunmalıdır.
