Kan Basıncı

Kan basıncı nedir?
Kan akımının devamlı ve yeterli şekilde vücuttaki damarlarda seyretmesi için kasılan kalbin meydana getirdiği kuvvete kan basıncı denir. Kilometrelerce uzunluktaki dar kan damarlarındaki direnişi yenmek ve kanın kimyasal madde alışverişini temin edebilecek yeterli baskı kudreti ile dokulara varabilmesini temin için, kalp kan akımı sistemi içerisinde asgari bir basınç düzeyi muhafaza etmek zorunluluğundadır.

Kan basıncı nasıl ölçülmektedir?
Kolun üst kısmına yuvarlak bir lâstik bant yerleştirilmektedir. Kol ağzı basıncı ölçen bir âlete bağlanmakta ve âlet hava ile şişirilmektedir. Bu arada doktor dirseğin ortasındaki arter nabzını dinlemektedir. Ondan sonra kol ağzındaki basınç nabız dinlenilemeyecek hale gelinceye kadar artırılmaktadır. Daha sonra kol ağzındaki hava boşaltılarak doktor nabzın geri gelmekte olduğunu yeniden duymaktadır. Bu metoda sistolik basınç adı verilmiştir. Bundan sonra kol ağzındaki hava daha da bırakılır ve nabız atışı yeniden kaybolur. Bu noktadaki basınca diastolik basınç adı verilmiştir.

Yüksek kan basıncı (yüksek tansiyon) neden meydana gelir?
Bütün vücuttaki küçük arterlerin daralmasıyla kalbin vücut dokularına kan yetiştirmek için fazla pompalama gayreti sarf etmek zorunda kalması dolayısı ile yüksek kan basıncının ileri gelmekte olduğu sanılmaktadır. Kalp daha fazla pompalamak zorunda kalınca kan basıncı artmaktadır.

Yüksek kan basıncının kalıtımsal olma eğilimi var mıdır?
Evet, ancak şu belirtilmelidir ki anne-babadan birinde yüksek kan basıncı bulunması muhakkak surette çocuğunda da yüksek kan basıncı bulunacağına delâlet etmez.

Fazla şişmanlık yüksek kan basıncı eğilimini getirir mi?
Evet.

Yüksek kan basıncı; az pişmiş et, tuz veya baharat yemekten ileri gelebilir mi?
Hayır.

Yüksek kan basıncı neden zararlı olabilir?
a. Kalbin üzerine normalin üstünde yük bindirilmektedir. Bu durum sürekli olarak devam ederse kalp büyüyerek zarar görebilir.
b. Kan, damarlardan daha büyük bir baskı ile geçtiğinden dolayı, boyunlarda yıpranma ve zedelenme oranları artmaktadır. Sonunda bu damarlarda çok önemli hasar meydana gelebilir. Bu yüzden de bu damarların besledikleri doku ve organlar hasara uğrayabilir. Bu durumdan en çok zarar görebilecek organlar şunlardır: Kalp, beyin, böbrekler ve gözler.

Çeşitli kişilerin yüksek kan basıncına tepkileri değişik olur mu?
Evet. Kadınlar devamlı yüksek kan basıncına, erkeklerden çok daha iyi dayanabilmektedirler. Kişiler arasında da tepkiler çok değişik olmaktadır.

Yüksek kan basıncı hali tedavi edilebilir mi?
Aslında hayır. Ancak modern tıbbî metotlarla basınç kontrol altında tutulabilmekte ve böylece olabilecek ciddî hasarlar önlenebilmektedir. Gereken ilâçların alınması ve normal bir hayat tarzı sürdürmeni yanında, fazla kiloların kaybı ve devamlı tıbbî müşahede altındı bulunmakla yüksek kan basıncı büyük ölçüde kontrol altına alınmış olacaktır.
Bunun dışında, yüksek kan basıncı için, başka ve daha az rastlanan nedenler de bulunmaktadır: Bazı tümörler, böbrek hastalıkları, iç salgı bezleri düzensizlikleri gibi. Bu gibi hastalıkların nedenleri teşhis edilebilindiği vakalarda, bunların tedavisi ve ortadan kaldırılması mümkün olacaktır.

Yüksek kan basıncı önlenilebilir mi?
Hayır, ancak yukarıda yazılı tedbirlerle, birçok kontrol altına alınabilinir.

Heyecan ve mizaç yüksek kan basıncında tesirli olabilir mi?
Evet. Tedbirsiz bir hayat tarzı ve ifrat derecesinde duygusal girişimler kan basıncının artmasına neden olabilir. Böyle aşırı hareketlerin yüksek tansiyonun nedeni olabileceği sanılmamakta ve mevcut bir yüksek tansiyonu artırabilecek sebepler olabilecekleri ileri sürülmektedir.

Yüksek kan basıncı olan bir kişi, kendisini iyi hissederek bu durumundan habersiz olabilir mi?
Çok kişilerde yıllarca süregelen yüksek kan basıncı bulunduğu halde kendileri bundan habersizdir.

Yüksek kan basıncının genel belirtileri nedir?
Aslında, yüksek kan basıncının kendisine has belirtileri yoktur. Şikâyet edilen baş ağrıları ve aniden ateşlenme halleri genellikle başka durumlardan ileri gelmektedir.

Normal kan basıncı düzeyi nedir?
Normal’ kan basıncı düzeyi diye bir şey yoktur. Ergin kişiler için geniş bir basınç alanı bulunmaktadır. Sistolik basınç için üst normal sınır 150 – 160 milimetre civa ve diastolik basınç için üst sınır 90 ile 100 arasında kabul edilmektedir.

Düşük kan basıncı nedir?
Düşük kan basıncı normal bir hastalık olarak sayılmaktadır. Buradaki durum kan basıncının normal düzeylerden düşük olmasıdır. Bu aslında sağlıklı bir durum olarak kabul edilmelidir; çünkü kalbin ve kan damarlarının zorlanmamakta olduğunu göstermektedir.

Düşük kan basıncı gerçek bir hastalığın belirtisi olabilir mi?
Bazı nadir hastalıklarda, inatçı ve sürekli olan düşük kan basıncı devamlı bir belirti olarak kalmaktadır.

Düşük kan basıncının genel olan türü yorgunluk ve atalet belirtileri gösterir mi?
Ancak bazı nadir hallerde. Düşük kan basıncı birçok kişinin psikolojik gardrobu haline gelmiştir ve birçok kişi ilgisiz şikayetlerini bu gardropa asmaktadırlar.

Düşük kan basıncı tedavi gerektirir mi?
Gerekse bile bu ancak pek nadir vakalarda olur.

Bir kişide “geçici” yüksek kan basıncı olabilir mi?
Evet. Bir sınavın getireceği heyecan veya sınavla ilgili heyecan safhalar anormal derecede yüksek kan basıncı gösterebilir. kişinin rahatladıktan sonra, tansiyonu alındığı zaman kan basıncının normale gelmiş olduğu görülecektir. Bunun dışında aşırı duygusal stres de kan basıncını artırabilecek ve bu durum birkaç ve bazı hallerde birkaç hafta sürebilecektir. Bu durum genel gerginlik ortadan kalkınca normale dönüşecektir.