Hematokrit kandaki eritrositlerin (Rbc) hacim olarak oranını ifade eden terimdir. Hematokrit yüzde olarak ifade edilir. Mesela %25 htc demek 100ml kanda 25ml eritrosit (kırmızı küre) bulunuyor demektir.
Hematokrit nasıl ölçülür?
Hematokrit tam kan sayımı (cbc) tetkikinin bir parçası olarak otomatize cihazlarca ölçülmektedir. Bu cihazların birçoğu direkt olarak hematokrit düzeyini ölçmemekte; hemoglobin düzeyi ve kırmızı kan hücreleri (Eritrosit) volümlerini kullanarak hesaplamaktadır.
Hemotokrit düzeyi manuel olarak santrifüj yöntemi ile ölçülebilir. Tüp içerisindeki kan santrifüj edildiğinde, eritrositler küme yaparak dibe çökerler.
Dibe çöken eritrosit hacminin, toplam kan volümüne oranı görsel olarak hematokrit düzeyini vermektedir.
Hematokrit düzeyinin normal değeri nedir?
Hematokrit düzeyi yaş ve cinsiyete göre değişiklik göstermektedir.
■Yenidoğanda: %55 – %68
■1 haftalık bebekte: %47 – %65
■1 aylık bebekte: %37 – %49
■3 aylık bebekte: %30 – %36
■1 yaşında çocukta: %29 – %41
■10 yaşında çocukta: %36 – %40
■Erişkin erkekte: %42 – %54
■Erişkin kadında: %38 – %46
NOT: Hematokrit düzeyleri laboratuarlar arasındada değişiklik göstermektedir. Doktorunuz sizin için en doğru değerlendirmeyi yapacaktır.
Düşük hematokrit düzeyleri ne anlama gelmektedir?
Düşük hematokrit düzeyleri kansızlık (anemi) hastalığında görülmektedir. Anemi hastalığının birçok nedeni olabilir. En sık görülen anemi nedenleri: kan kayıplarına bağlı anemiler; travmalar, ameliyatlar, kanama yapan kolon tümörleri vb. Beslenme yetersizlikleri; demir eksikliği, folat eksikliği, vitamin B12 eksikliği vb.
Kemik iliği problemleri; kemik iliğini tutan kanserler, kemoterapi ve ilaçlarca kemik iliğinin deprese edilmesi, böbrek hastalıkları ve böbrek yetmezlikleri vb. Anormal hematokrit formasyonu; orak hücreli anemi gibi.
Yüksek hematokrit düzeyleri ne anlama gelmektedir?
Yüksek irtifada yaşayan kişiler ve kronik sigara kullanımı hemotokrit düzeylerinde yükselmeye neden olabilir. Bunun yanında dehidrate hastalardada yüksek hematokrit düzeyleri görülebilmektedir. Ancak dehidrate hastalardaki hematokrit yüksekliği gerçek bir yükseklik olmayıp hastaların dehidratasyonu düzeltildiğinde (hastalar hidrate edildiğinde) hemotokrit düzeyleri normal sınırlara gerilemektedir. Akciğer hastalıklarında, tümörlerde, gerçek polisitemi (Polycythemia rubra vera) gibi kemik iliği bozukluklarında ve Epogen (Erythropoietin) alımı gibi durumlarda hemotokrit düzeyleri yüksek olarak bulunabilir.
