El Temizliği ve Bireysel Hijyen
Hastane enfeksiyonlarının önlenmesinde ve kontrol altına alınmasında el yıkama gereklidir. El yıkamada hekzaklorofen gibi kimyasal maddelerin kullanılması etkilerini arttırır. Basit bir el yıkamada 15 saniyelik bir uygulamanın bile deriye bulaşmış bakterilerin sayısını önemli oranda azalttığı saptanmıştır. Bu nedenle hemşireler el antisepsisine özen göstermelidirler. Özellikle yeni doğan servislerinde hastane personelinin el yıkaması çok önem taşımaktadır.
El portörlüğü konusunda 1976 yılında Ege Üniversitesi Hastanesinde çalışan bakım personelinde Erefe ve arkadaşlarının yaptığı bir çalışmada % 50 sıklığında Coliform taşıyıcılığı saptanmıştır. Enfekte ellerle yapılan bakım ve tedavi işlemleri sonucu özellikle bebek, yanık ve cerrahi servislerinde enfeksiyon olasılığı artmaktadır. Bu nedenle el yıkama ilkelerinin saptanması üzerinde önemle durulması gerekir. Hemşirelerde el yıkama rutinini yerleştirebilmek için hemşirelik ve diğer bakım işlem odalarında lavabo ve uygun temizlik araçları olmalıdır. Eller yıkanırken el değmeden ayak pedalı ile açılan musluk tipleri ideal olmakla beraber, muslukları kağıt havlu veya tuvalet kağıdı ile açıp kapamak muslukların mikrop dağıtımındaki rolünü azaltır
Musluklu lavabolarda el yıkanırken aşağıdaki yöntemlere uyulmalıdır:
1. El sabunlayan birey eli iyice köpüklü iken musluk vidasını da sabunlamah, sonra üzerine eliyle su akıtıp yıkamalı, musluğu bundan sonra kapamalıdır.
2. Sabunu ellerin köpüğü muhafaza edilerek durula-yıp yerine bırakmak gerekir.
3. Elde kalan köpükle eller tekrar ovulur iki el birbirine kenetlenerek avuç aralan temizlenir. Bu arada başparmağın yıkanması unutulmamalıdır.
4. Yıkama sırasında eller/dirsekten aşağı tutulmamalıdır.
5. Eller ovar şekilde/yıkanıp, sabun köpüğü tamamen akıtılmak ve eller durulanmalıdır.
6. Sonra eller kurulanmalıdır. Kurulamada hiç kullanılmamış ufak el havluları, kağıt havlular veya sıcak hava püskürten araçlar idealdir. Ellerin kurutulmasında genel havlular kesinlikle kullanılmamalıdır.
7. Kağıt havlu ile musluk kapatılmalıdır. Kullanılan sabunlar ele kolaylıkla sığacak boyda olmalı, büyük boy sabunlar ikiye bölünmelidir. Sabunlar mümkün olduğu kadar kuru tutulmalıdır. İslak sabunlarda patojenlerin ürediği ve pseudomanas kaynağı olduğu belirtilmektedir.
Hemşire her fırsatta ellerin mikrop taşımadaki rolünü hasta ve personele belirtmeli, kendi el yıkama davranışı ile örnek olmalıdır.
