Çocuk ve ceza

Ödül ve ceza yönteminde, istenmeyen davranışlar üzerinde kalıcı ve olumlu sonuçlar görmek çok zor. Bunun nedeni çoçuğun yaptığı yanlış bir haraketten sadece ceza almamak için vazgeçmesi ve aynı şekilde, istenilen bir davranışı sonucunda ödül alacağı için gerçekleştirecek olması. Yani burada önemli olan, çocuğun hangi hareketlerin kabul göreceğini ve hangilerinin kabul görmeyeceğini kendi iç dünyasında çözmesi ve benimsemesi. Böylece çocuk, baskıdan uzak bir şekilde kendi doğru ve yanlışlarını, nedenlerini anlayarak, inanarak oluşturabilir.

Çocuklar herhangi bir şeyi neden yapmamaları gerektiğini bilme ihtiyacı hissederler. Eğer bunun bilincinde deillerse, sadece bu hareketin sonucunda ceza alacak olmaları caydırıcı olabilir. Fakat bu durum, çocuğun baskı altında olmasına sebep olacaktır ve ileriye dönük olarak istenmeyen davranışlar yerini daha büyük ve alışılması zor olan problemlere bırakabılir. Cezanın istenmeyen davranışların çözümünde kalıcı bir etkisinin olamamasının bir diğer nedeni ise çocukların ‘bu haraketi istenilmediğini bildiğim halde yaptım, cezasını da çektim, şimdi yeniden yapabilirim’ şeklinde algılayabilecek olmalarıdır.

Bu yöntemde esas olan ödüldür. Çocuğunuz istenmeyen bir davranış sergilendiğinde bile, bunun yanlış olduğunu anlattığınızda olumlu davranışlarını da överseniz daha etkili sonuçlar alabilirsiniz. Hiç bir zaman unutmayalım ki en güzel ödül sözel övgülerdir. Olumlu hareketlerinin karşısında yeni bir oyuncak kazanan çoçuk için bir zaman sonra bu yeni oyuncakların anlamı kalmayacaktır. Oysa onu taktir ettiğimizi, kabul görüldüğünü bilmesi ve onun bir çok şeyi başarabileceğine inanmasını sağlamak en pahalı hediyelerden daha kalıcı ve olumlu çözümler olacaklardır.