Akyuvarlar ve Rhesus Faktoru

Yazar:   Tarih:   Kategori: Genel Sağlık 

Akyuvarların Oluşumu

Çeşitli kan hücreleri kemik iliğindeki “ANA HÜCRE”den oluşur. Bu ana hücre bölünerek iki oğul hücre yapar; bunlardan birisi yeni ana hücre olarak arada kalır, diğeri ise farklılaşarak “ÖNCÜ HÜCRE” olur.

Akyuvarlar da bu öncü hücrelerden meydana gelir. Öncü hücrelerin bir kısmı makrofajlara dönüşür. Bunlar bakteri ve ölü vücut hücrelerini fagositozla yok eder. Bunlara kan ve dokularda ve özellikle DALAK ve LENF DÜĞÜMLERİ’nde rastlanır. Diğer akyuvarlar ise küçük LENFOSİTlerdk. İki gruba ayrılırlar. Lenfosit öncü hücrelerinin bir kısmı kanla timus bezine girer ve onun hormonal etkisi ile T-LENFOSIT’lerini oluşturur. Diğer kısmı ise muhtemelen kemik iliğinde B-LEN-FOSİT’lerini (bone=kemik) yapar. Bu her iki lenfosit türü de daha sonra özellikle DALAK ve LENF DÜĞÜMLERİ’ne, göçerler. Vücut için yabancı olan maddelere, yani ANTİJEN’ler özel bir şekilde tepki gösterirler ve onlara karşı ANTİKOR MOLEKÜLLERİ’m yaparlar. Böyle mukavemet reaksiyonlarına İMMUN REAKSİYONU adı verilir.

Kan Grupları

Ağır yaralanmalarda kaybedilen kanın yerine dışardan kan verilir. Bununla birlikte bu tip kan nakillerinde olumsuzluklar da olabilir. Bazı durumlarda kan alıcı için ölümcül sonuçlar bile görülür. Eğer A grubu kan B ile karışırsa, eritrositlerin derhal topaklaştıkları görülür. Kanın insan vücudunda bu şekilde topaklaşması ve kılcal kan damarlarını tıkaması sonucunda AGLUTİNASYON (=kan pıhtılaşması) meydana gelir. Bu, bir ANTİJEN-ANTİKOR reaksiyonudur. Eritrositin hücre membranında antijenler bulunur ve bunlar kalıtsal koşullu olup ABO-SİSTEMİ’deki 4 kan grubunun temelidir. Burada A ve B faktörleri antijen olarak etki yapar. Eritrosit membranındaki faktör A ise, burada kan grubu A söz konusudur. Bu faktör B ise kan grubu A olamaz. Buna göre B kan grubunu da B faktörü belirler. Kan grubu O’da hiçbir faktör bulunmadığı halde, AB de her iki faktör de vardır. Eğer yanlış kan nakledilirse plazmada oluşturulan antikor aglütinasyon yapar. Kan grubu A olan bir insanın kan plazmasında “anti-B” kan grubu B olamnkinde ise “anti-A” bulunur. Kan grubu AB ne anti-A, ne de anti-B’ye sahip olduğu halde, kan grubu 0 olanda her iki antikora da rastlanır. ABO-sisteminden başka çok nadir kan grupları da vardır

Rhesus Faktörü

Alyuvarların üst yüzünde bulunan başka bir antijen ise “RHESUS FAKTÖRÜ” dür. Orta Avrupalıların % 85’i bu faktöre sahip oldukları için bunlar “Rhesus pozitif (=Rh +)” diğerleri ise “Rhesus negatif (=Rh -)”dir.

Rhesus pozitif verici kanı, Rhesus negatif kan grubundaki alıcıya verilirse, alıcının kanında antikor oluşur. İkinci bir Rhesus pozitif kan nakli (=transfüzyon) sonucunda aglutinasyona neden olunur.

Anne kanı rhesus negatif ve çocuk kanı rhesus pozitif ise rhesus faktörü hamilelikte önemli bir rol oynar. Doğumda çocuğun kanı annenin kan dolaşım sistemine geçer ve antikor oluşumunu etkiler. Yeni bir gebelikte çocuğun kanı tekrar rhesus pozitif olduğundan,anne kanında daha önce oluşan antikorlar çok ağır zarara neden olur.

Kan gruplarının moleküler temelleri

Alyuvar membranı, karbonhidratın bağlandığı protein molekülü içerir. Burada üç çeşit karbonhidrat bulunur. A-maddesi yan zincir olarak azotlu bir şeker olan “N-asetil-Galaktozamin “i taşır. B-maddesinde aynı yerde bir “Galaktoz molekülü” oturur. H-maddesinde bu nokta bir hidrojen atomunca işgal edilir. Molekül yapısının gösterdiği gibi, A ve B maddeleri iki enzimin faaliyeti ile H-maddesinden oluşur. Her iki enzim A ve B genleri ile ilişkilidir.

Her iki geni taşıyan insanlar eritrosit membranlarında hem A-maddesine hem de B-maddesine sahiptir. Eğer bu iki gen bulunmaz ise sadece H-maddesi oluşur.

Kan plazmasının membranda bulunmayan maddelere karşı antikor oluşturduğu bulgusu çok önemlidir. Bu durum ABO-kan grubu sistemini ortaya çıkarır.

Eğer bir insan eritrosit membranında sadece A-maddesini taşırsa, onun kan grubu “A”dır ve kan plazması da “anti B” antikoru taşır. Eğer ona, grubu B olan kan nakli yapılırsa “anti-B” nedeniyle eritrositlerinin topaklaşması Şekil 148.1: Kan gmplanmn moleküler temeli. kaçınılmaz olur

Akyuvarlar ve Rhesus Faktoru adlı konuya yorum yapmak ister misin? Etiketler

*

*

Yorum yapmak ister misin?

Acilservis.pro - Hakaret, imla kurallarına uymayan ve konu ile alakasız yorumlar kesinlikle onaylanmayacaktır.