Agri Yonetimi

Ağrı Yönetimi

Tıpta, son yıllarda görülen büyük gelişmelere karşın, ağrı önem­li sorunlardan biri olmaya devam etmektedir. ABD’de yapılan bir araştırmaya göre, her yıl ağrı yüzünden 700 milyon iş günü kay­bolmakta ve bu durum 60 milyar dolar zarara yol açmaktadır.

Ağrı araştırmaları ve tedavisinde görülen yetersizlikler, ağrının sorun olmasına ve olumsuz bir deneyim olarak kalmasına neden olmuştur. Bilinen ağrı kontrol yöntemlerinin yetersiz ya da yanlış uygulanması, ağrıyla ilgilenen araştırmacılar ve sağlık bakım ekibi­nin görüş alışverişi ve iletişim eksikliği ağrı tedavisinin istendik dü­zeyde uygulanmasına engel oluşturabilmektedir.
Dinamik bir süreç olan ağrı yönetiminde ilaçlar, cerrahi girişim­ler ve ilaç dışı yöntemler kullanılmaktadır.

İlaçlarla Ağrı Yöntemi

Ağrı tedavisinin amacı yan etki görülmeden ya da minimal yan etki ile ağrının maksimal düzeyde giderilmesidir.
Ağrının ilaçla kontrolünde endojen algojenik maddelere karşı bunların sentezini inhibe eden ya da ağrı duyusunun beyne iletil­mesini bloke eden maddelerin kullanılması şeklinde bir yaklaşım söz konusudur.

İlaçlarla Ağrı Yönetimi İlkeleri

İlaçlar etkili dozda kullanılmalı,
Narkotik korkusundan vazgeçilmeli,
Analjezikler “gerektiğinde” değil “saatinde” uygulanmalı,
İlaç dozu hastanın gereksinimine göre bireyselleştirilmeli,
İlacın etkisi değerlendirilmeli, eğer etkili değilse plan modifiye edilip, yeniden değerlendirilmeli,
Doz, ağrının süresine ya da alışkanlığa göre değil, ağrının şid­detine göre ayarlanmalı,
Hasta için en uygun verilme yolu kullanılmalıdır.
Ağrının ilaçla tedavisinde narkotik ve narkotik olmayan analje­zikler kullanılmaktadır. Narkotik analjeziklerden en sık kullanılan­ları morfin ve dolantindir. Narkotikler uzun süreli kullanıldığında doğrudan opiat reseptörlerine bağlanarak, opiatların da salınmasını arttırma yoluyla kısa sürede ağrıyı gidermektedir.
Bilindiği gibi, narkotik analjeziklerin bir çok yan etkisi vardır. Bu nedenle optimal doz saptanırken hastanın yaşı, kilosu, fiziksel du­rumu, sinir sistemi refleksleri, ağrının şiddeti ve nedeni çok iyi degerlendirilmelidir. Veriliş yoluna bakmaksızın, narkotiklerin sürekli kullanımında oluşan yan etkiler, konstipasyon, bulantı, kusma, se-dasyon, solunum depresyonu, üriner retansiyon ve kaşıntıdır.
Bu yan etkileri azaltmak için nakrotik olmayan analjeziklerle ya da diğer farmakolojik olmayan yöntemlerle birlikte kullanılmaları önerilmektedir.

Narkotik olmayan analjezikler reçete gerektirmemesi, ciddi yan etkilerinin az olması ve ağrının giderilmesinde hızlı etki gösterme­leri nedeniyle daha çok kullanılmaktadır. Ancak alerji, kanama za­manında uzama, sıvı retansiyonu, kulak, çınlaması, gastrointesti-nal problemler gibi yan etkileri ve tek başına kullanıldıklarında sa­dece hafif ve orta şiddetteki ağrıyı gidermeleri, veriliş yolunun sınır­lı olması gibi, yaygın kullanımı etkileyen sakıncaları da vardır.

Narkotik olmayan analjeziklerden en sık kullanılanları “novalgi-ne” ve “parasetamol”dür. Novalginin uzun süre kullanıldığında ke­mik iliğini deprese ederek eritrosit yapımını azalttığı, parasetamolün ise karaciğer harabiyetine yol açtığı sanılmaktadır.

Narkotik ve narkotik olmayan analjeziklerin uygulanmasında gerek yan etkilerinin olması gerekse doğru uygulanmadıkları za­man istenen etkinin elde edilememesi nedeniyle, hemşireye büyük sorumluluklar düşmektedir.

Cerrahi Girişimlerle Ağrı Yönetimi

Ağrı tedavisinde cerrahi, merkezi sinir sistemine giden ağrı yol­larının belirli bölgelerde kesilmesine dayanır. Ancak ağrı tedavisin­de cerrahi, en sona bırakılmaktadır. Bunun nedeni hem cerrahi gi­rişimlerin sınırlı bir alanda etkili olması, hem de ameliyat sonrası ortaya çıkan bir takım yan etkilerin ağrı kadar önemli sorunlar do-ğurmasıdır.

İlaç Dışı Yöntemlerle Ağrı Yönetimi

İster kunt ister penetran olsun bütün travmalarda etkilenen böl­gelerdeki duyu sinirlerinin hasarı ve buna bağlı kas atrofileri, ödem, inflamasyon gibi nedenlerle travmalarda ağrı hemen daima vardı.

İstenmeyen bir duygu olan ağrının sübjektif ve kompleks doğa­sını bilerek onu doğru değerlendirmek, etkili ağrı yönetimini sağla­mak ve sürdürmek sağlık bakım ekibinin önemli sorumluluğudur. Günümüzde ağrı korıtroiunda kullanılan birçok analjezik vardır. Fa­kat ağrı her zaman analjeziklerle kontrol altına alınamayabilir.

Ağrı yönetiminde ilaçlann kullanılamadığı ya da etkisiz kaldığı du­rumlarda bunlann etkisini arttırmak, ağnyı kontrol altına almak için bazı ilaç dışı tedavi yöntemleri kullanılmaktadır. Aynca anksiyete her zaman ve daima ağnya eşlik eden bir durum olup ağn algısını arttırmaktadır. Hastaya bütünsel bir yaklaşımla anksiyete düzeyini düşür­mek ağrı şiddetini azaltacak, deri stimülasyonuna neden olan işlemler vücudun doğal morfini olan “endorfinlerin salınımına neden olacak, gevşeme, dikkati başka yöne çekme, müzik dinleme gibi birçok girdi­nin beyne girmesine neden olarak ağn duyusunu azaltacaktır.

Benzer Yazılar:

Agri Yonetimi Nedir Gevseme ve Agri Yonetimi Agri Cesitleri Akut ve Kronik Agri Agri Nedir Hakkinda Bilgiler Agri Nedir Agri Cesitleri Saglik Kompleks Bolgesel Agri Sendromu AĞRI KESİCİLERİN VÜCUDUMUZA ZARARI Akut Abdominal Agri Noropatik Agri ve Tedavisi Agrilar ve Agri Cesitleri