Acil Bakım Bölümü
Ülke koşul ve standartlarına, bölgesel niteliklere, gereksinimlere uygun; 24 saat sürekli bakım hizmeti ve acil durumlarda kolay bir işleyiş sağlayacak yapıya, donanıma sahip, acil sağlık ekibi tarafından yapılan uygun girişimler, gerekli ilaçlar ve araç/gereçlerle hastada ileri yaşam desteği, bakım ve tedavinin gerçekleştirildiği birim “Acil Bölüm” olarak tanımlanır.
Acil bölümün amacı; başvuran birey ve ailesinin sağlık sorununu, önem ve aciliyet derecesine göre sınıflandırma(Triyaj), soruna uygun tedavi ve bakım hizmetleri sunarak, bireyin yaşamını tehdit eden nedenleri gidermektir.
Triyaj; Yaralıların veya hastaların durumlarının ciddiyet ve derecesine göre sınıflandırılması, tedavi önceliklerinin belirlenmesidir. Doğru uygulanması bu konuda eğitim, tıbbi bilgi ve deneyim gerektirir. Her olaydaki triyaj öncelikleri aynı değildir. Öncelikler o anda elde var olan tıbbi olanaklara, ekibe ve acil bakım gerektiren olayın tipine göre değişir. Amaç var olan tüm olanakları ulaşılan her bireye sunmaya çalışmak değil, eldeki olanakları daha çok kişinin yaşamım kurtarabilmek ve sakatlığı önleyebilmek için gereksinimlere göre yönlendirmek ve paylaştırmaktır. Triyaj daha sonraki bölümlerde detaylı olarak ele alınmıştır.
Ülkemizdeki Acil Bakım Bölümleri ve Hizmetleri
1. Alt düzey acil bakım bölümleri
Küçük şehir ve kasabalardaki hastane ve sağlık merkezleri ile büyük şehirlerdeki çok sayıdaki küçük hastanelerde bulunur. İstenildiği takdirde modern acil bakım sağlık hizmeti organizasyonu içinde alt düzey acil bakım klinikleri olarak kullanılabilirler. Bu bölümlerin uygulamalarını incelersek başvuranların %70’i ayakta tedavi edilen, yaklaşık %20’si parenteral sıvı ve analjezik tedavisi alan hastalardır. Kalan %10’u ise, bir üst kuruma sevk edilir. Bu grupta bulunan acil bölümleri içeren hastaneler:
a. 25, 50 ve 100 yataklı Devlet Hastaneleri,
b. Tam teşekküllü olmayan askeri hastaneler, SSK ve diğer kurumların lokal hastaneleri,
c. Semt poliklinikleri,
d. Askeri dispanserler,
e. Özel kliniklerdir.
Alt düzey acil bakım bölümlerinde genellikle pratisyen hekimler 24 saatlik nöbetler halinde çalışırlar. Tüm sorumluluk pratisyen hekimdedir. Kadrolu acil bakım ekibi yoktur. Bütün hastane personeli acil bölümde sıra ile nöbet tutar. Acil tetkik işlemleri evden çağrılan teknik personel ile sağlanır. Bu bölümlerin bir kısmında mesai saatleri içinde çeşitli branşlardan az sayıda uzman hekim bulunur-
ken, çok azında tüm branşlarda uzman hekim vardır. Bu bölüme başvuran ileri tetkik ve tedavi gerektiren hastaların tamamına yakını üst merkezlere sevk edilir.
2. Üst düzey acil bakım bölümleri
Merkezi coğrafi konumlarda bulunur. Bu grupta yer alan hizmet birimlerinin tamamına yakım tam teşekküllü olup oldukça nitelikli tanı ve tedavi olanaklarına sahiptirler. Modern acil bakım hizmeti organizasyonu içinde Acil Bakım Merkezleri olarak kullanılabilecek nitelikte olan bu bölümler üstlendikleri merkezi hizmetler nedeni ile günümüzde hem kendi bölgelerindeki hemde çevre yerleşim birimlerindeki alt düzey acil bakım bölümlerinden gelen hasta yükünü karşılamak zorunda kalmaktadırlar. Bu nedenle sorunları daha fazla olmaktadır. Ülkemizde bu tip acil bölümleri barındıran hastaneler:
a. Büyükşehir ve metropollerimizde bulunan Sağlık Bakanlığına bağlı Devlet ve Eğitim Hastaneleri, SSK ve diğer kurumlara ait hastaneler ve eğitim hastaneleri,
b. Üniversite eğitim hastaneleri,
c. Askeri bölge hastaneleri ve eğitim hastaneleri, d.. Bağımsız vakıf hastaneleri,
e. Özel hastanelerdir.
Üst düzey acil bakım bölümlerindeki işleyiş eğitim hastaneleri dışında alt düzey acil bölümler ile hemen hemen tamamen aynıdır. Ancak kısıtlıda olsa 24 saat röntgen ve laboratuvar olanakları ile programsız cerrahi uygulama olanakları vardır. İleri tedavi ve bakım isteyen dahili ve cerrahi aciller eğitim hastanelerine sevk edilir.
Eğitim hastanelerinde bulunan üst düzey acil bölümlerde pratisyen hekimler değil genellikle birer aylık rotasyonlar ile acil bölümde görevlendirilen çeşitli kliniklerden gelen asistan hekimler, acil stajı alan intörnler, acil sorumlu hekim ve hemşiresi, acil hemşireleri, stajyer hemşireler, acil tıbbi teknisyenler ve diğer acil bakım ekibi üyeleri bulunur.
